Veiðikortið 2022

68 Urriði Urriði hefur náttúrulega útbreiðslu í Evrópu, Norður-Afríku og Norðvestur- Asíu.Hann er þó mun víðar að finna, en þá vegna sleppinga. Urriði getur bæði lifað í fersku vatni og sjó, en hrygnir ávallt í ferskvatni. Sjógenginn urriði nefnist sjóbirtingur (sjóurriði, birtingur), en sá stofn urriða, sem ekki gengur í sjó, nefnist staðbundinn urriði. Sjóbirtingur hefur náttúrulega útbreiðslu við strendur Vestur-Evrópu, frá Biscaya-flóa og norður til Hvítahafs. Urriði hrygnir í okóber til nóvember, jafnan í rennandi vatni, en getur einnig hrygnt í stöðuvötnum með miklu lindarstreymi. Smáir þverlækir fljóta eru oft þýðingarmikil uppeldissvæði fyrir urriðaseiði, sem leita úr meginstraumnum í lygnari staði. Urriðaseiði úr ám eða þeim lækjum, sem renna í stöðuvötn, geta tekið að ganga í vötnin strax á fyrsta ári, annars eftir nokkur ár. Dvalartími og stærð fer þá eftir uppeldisaðstæðum í ánum. Sjóbirtingaseiði þurfa hins vegar 2-5 ár í ám eða fljótum áður en þau ganga til sjávar. Sjóbirtingseiðin ganga í sjó að vori (maí - júní) og síðan aftur í ár síðsumars og að hausti (ágúst- nóvember), eftir nokkurra mánaða dvöl í sjó. Birtingarnir dvelja að jafnaði í fersku vatni yfir veturinn, en ganga á ný til sjávar að vori. Þannig á sér stað hringrás milli ferskvatns og sjávar meðan fiskurinn lifir. Bleikja Bleikja er norræn fisktegund. Hún hefur breiðst út um allt norðurhvel jarðar og hefur enginn ferskvatnsfiskur jafn norðlæga útbreiðslu. Hún getur aðlagast mjög ólíkum aðstæðum og hrygnt bæði í stöðuvötnum og straumvatni. Annars vegar elur bleikjan allan sinn aldur í ferskvatni (staðbundin bleikja) og hins vegar í sjó (sjóbleikja). Seiði sjóbleikju dvelur fyrstu árin í ferskvatni, en gengur eftir það árlega til sjávar yfir sumartímann, en dvelur yfir veturinn í ferskvatni. Sjóbleikjan dvelur nokkrar vikur á hverju sumri í sjó, en gengur í ferskvatn seinni hluta sumars og dvelur þar yfir veturinn. Bleikja aðlagast umhverfi sínu og hefur því tekið á sig mörg afbrigði. Frægasta dæmið er líklega bleikjan í Þingvallavatni, þar sem hún hefur fundist í fjórum afbrigðum. Þau eru: murta, sem lifir á svifi, dvergbleikja, sem lifir í gjótum og sprungum í hrauninu, sílableikja, sem er stærri og lifir á fiski, og að síðustu kuðungableikja, sem er aðlöguð að áti af botni. Styttur texti fenginn af vef Veiðimálastofnunar – www.veidimal.is , Um urriða og bleikju Mynd: Hans Bock FYRIR VEIÐIMENN